صفحه آبی مرگ (blue screen of death یا BSOD) همیشه یک تابلوی ناخوش آیند و ناخواسته است. این صفحات هنگامی ظاهر می شوند که ویندوز مایکروسافت با یک مشکل بحرانی روبرو می شود که نمی تواند از آن جان سالم به در ببرد. لذا نیاز دارد که ریستارت شود و احتمالا نتیجه آن از دست دادن کارهای در حال انجام خواهد بود.

صفحه آبی مرگ یکی از بدترین انواع خطاهایی است که یک کامپیوتر می تواند آن را تجربه کند، زیرا حتی کرش کردن یک نرم افزار هم نمی توانند تمام سیستم را به یک باره از کار انداخته و پایین بکشد. دلیل وقوع یک BSOD معمولا می تواند کرش کردن نرم افزار سیستمی سطح پایین یا ایرادهای سخت افزاری باشد.

اما بگذارید دقیق تر به دلایل وقوع، جزئیات و برخی نکات مفید هنگام روبرو شدن با این صفحه مرگبار بپردازیم.

چه چیزی باعث بروز صفحه آبی مرگ می شود

صفحات آبی اغلب به دلیل بروز مشکلاتی در سخت افزار کامپیوتر یا بروز ایرادهایی در نرم افزار درایورهای سخت افزارها به وقوع می پیوندند. نرم افزارهای استاندارد قادر نیستند باعث بروز صفحات آبی شوند. اگر اپلیکیشنی کرش کند، بدون اینکه مشکلی برای سیستم عامل به وجود آورد، از دسترس خارج می شود. صفحات آبی معمولا به دلیل مشکلات سخت افزاری و ایراد در نرم افزارهای سطح پایین در حال اجرا درون کرنل ویندوز به وجود می آیند.

یک صفحه آبی هنگامی رخ می دهد که ویندوز با پیغام خطای توقف روبرو شود. این عدم کارکرد بحرانی باعث می شود ویندوز کرش کرده و از کارکردن باز بماند. در این حالت تنها کاری که ویندوز می تواند بکند، متوقف کردن کامپیوتر و ریستارت کردن آن است. در صورتی که برنامه ها نتوانند داده های باز درون خود را ذخیره کنند، چنین اتفاقی می تواند منجر به از دست دادن داده ها شود. البته اغلب برنامه ها به گونه ای ساخته شده اند که دائما در حال ذخیره اطلاعات باشند تا صفحه آبی مرگ یا اتفاقاتی از این دست، باعث نابودی اطلاعات شان نشود.

هنگامی یک صفحه آبی اتفاق می افتد، ویندوز به طور خودکار یک فایل minidump تولید می کند که حاوی اطلاعاتی درباره کرش است و اطلاعات آن را روی هارد دیسک تان ذخیره می کند. با مطالعه اطلاعات این فایل های minidump می توانید به دلیل وقوع صفحه آبی پی ببرید.

ریستارت شدن ویندوز هنگام بروز صفحه آبی مرگ

به صورت پیش فرض و خودکار ویندوز هنگام روبرو شدن با صفحه آبی مرگ ریستارت می شود. اگر کامپیوتر شما بدون هیچ دلیل مشخصی ریستارت می شود، ممکن است ایراد از صفحه آبی باشد. یک مشکل دیگر ریستارت شدن خودکار این است که نمی توانید پیغان خطای صفحه آبی را مطالعه کرده و به جستجوی مشکل در گوگل بپردازید.

اگر دوست دارید هنگام وقوع صفحه آبی، سر فرصت جزئیات کامل پیام را ببینید و آنگاه خودتان به صورت دستی کامپیوتر را ریستارت کنید، بهتر است در تنظیمات کنترل پنل ویندوز، ریستارت اتوماتیک صفحه آبی مرگ را غیر فعال کنید. برای این کار مراحل زیر را دنبال کنید:

در ویندوز ایکس پی روی آیکون My Computer راست کلیک کرده و گزینه Properties را انتخاب کنید. حال به تب Advanced بروید.
در ویندوز ویستا و سون برای این کار باید در کنترل پنل به صفحه system properties رفته در ستون سمت چپ روی گزینه Advanced system settings کلیک کنید.

حال در تب Advanced، بخش Startup and recovery را یافته و بر روی دکمه settings متعلق به آن کلیک کنید.

اکنون در صفحه باز شده گزینه مورد نظر را در دسترس دارید. تنها کافی است تیک کنار عبارت Automatically restart را در زیر مجموعه System failure بردارید. دیگر هنگام بروز صفحه آبی، سیستم ریستارت نشده و منتظر عکس العمل شما می ماند. برای ریستارت کردن آن باید از دکمه ریست جلوی کیس استفاده کنید.

نگاهی به اطلاعات صفحه آبی مرگ

اپلیکیشن رایگان BlueScreenView شرکت NirSoft یک ابزار ساده و خوش دست برای مشاهده اطلاعات صفحه آبی است. این برنامه تمامی فایل های minidump ایجاد شده هنگام وقوع صفحات آبی مرگ را اسکن کرده و اطلاعات مربوط به کرش را نمایش می دهد.

این اطلاعات همچنین در اپلیکیشن Windows Event Viewer هم قابل مشاهده هستند. در اینجا پیام های صفحه آبی در میان کرش های اپلیکیشن ها و دیگر پیام های لاگ سیستم پراکنده هستند.

اگر شما یک توسعه دهنده نرم افزاری هستید و به دنبال ایرادات حافظه می گردید، دیباگر قدرتمند WinDbg مایکروسافت هم می تواند دستیار خوبی برای تان باشد.

حل مشکل صفحات آبی مرگ

در ویندوز 7 و نسخه های جدیدتر ویندوز، اطلاعات مربوط به صفحه آبی در Action Center به نمایش در می آیند. لذا پس از روبرو شدن با صفحه آبی، می توانید Action Center را باز کرده و در آن به دنبال راه حل بگردید. ویندوز به تجزیه و تحلیل صفحه آبی مرگ و دیگر انواع ایرادهای کامپیوتر شما پرداخته و سعی می کند راه حل هایی برای رفع ایراد در اختیارتان بگذارد.

همچنین اغلب اوقات با جستجوی پیغام خطای خاص ایجاد شده می توانید اطلاعات بیشتری درباره صفحه آبی رخ داده به دست آورید. برای مثال: Driver_IRQL_not_less_or_equal. پیام صفحه آبی جدید ویندوز 8 هم شما را تشویق می کند با جستجوی در اینترنت اطلاعات بیشتری در خصوص خطای رخ داده و شیوه حل آن به دست آورید.

نکات مفیدی برای رویارویی با صفحه آبی مرگ

اگر چه صفحات آبی مرگ انواع مختلفی از مشکلات ریشه ای را در بر می گیرند، اما این نکات می توانند به شما در حل مشکل اغلب صفحات آبی کمک کنند:

- از System Restore استفاده کنید: اگر کامپیوتر شما به تازگی شروع به نمایش صفحات آبی کرده است، از System Restore برای بازگشت به وضعیت نرم افزاری قبلی استفاده کنید. اگر این شیوه کارآمد بود و مشکل را حل کرد، متوجه می شوید که ایراد نرم افزاری بوده است.

- اسکن سیستم برای بدافزارها: بدافزارهایی که چاله های عمیقی در ویندوز حفر کرده و به کرنل ویندوز رسیده باشند، ممکن است با دست اندازی در سطوح پایین باعث ناپایداری سیستم شوند. با نرم افزارهای مناسب به اسکن سیستم بپردازید تا اطمینان یابید برنامه های مخرب این چنینی باعث کرش کردن کامپیوتر نمی شوند.

- نسخه آپدیت درایورها را نصب کنید: یک درایور که به درستی نصب نشده باشد یا نصب نسخه نامناسب آن، ممکن است باعث کرش کردن های متناوب سیستم شود. پس آخرین درایورهای سخت افزار کامپیوترتان را از سایت شرکت های سازنده قطعات آن دانلود و نصب کنید. با این کار مشکل صفحات آبی مرگ که به دلیل مشکلات درایوری ایجاد می شوند، برطرف خواهد شد.

- کامپیوتر را از Safe Mode بوت کنید: اگر هر بار که کامپیوتر را روشن می کنید با صفحه آبی روبرو می شوید؛ سعی کنید آن را در حالت Safe Mode بوت کنید. در حالت Safe Mode ویندوز تنها درایورهای ضروری را لود می کند. اگر یک درایور اشتباهی باعث این مشکل شده باشد، در Safe Mode لود نمی شود و لذا شما می توانید کارهای لازم برای حل مشکل را انجام دهید.

- مشکلات سخت افزاری را کنترل کنید: یکی از دلایل صفحه آبی مشکلات سخت افزاری است. پس سعی کنید حافظه کامپیوترتان را چک کنید تا ایرادی نداشته باشد و همچنین کنترل کنید تا دستگاه بیش از حد گرم نشود.

- نصب دوباره ویندوز: یک گزینه حمله اتمی هم، نصب دوباره ویندوز است. با این کار نرم افزارهای سیستمی تان را دور ریخته و با نسخه جدید جایگزین می کنید. اگر پس از این مرحله باز هم کامپیوتر به نمایش صفحه آبی مرگ ادامه دهد، به احتمال زیاد شما با یک مشکل سخت افزاری روبرو هستید.

یک کامپیوتر در وضعیت کاری مطلوب اصلا نباید صفحه آبی را نشان دهد، اما هیچ سخت افزار و نرم افزاری کامل و بی نقص نیستند. حتی کامپیوترهای با کارایی مطلوب و مناسب هم ممکن است به ندرت و بدون هیچ دلیل مشخصی با صفحه آبی مرگ روبرو شوند. این صفحه ممکن است به دلیل باگ های درایوری نامعمول یا ایرادهای سخت افزاری، ظاهر شود.

اگر دائما با صفحه آبی سر و کله می زنید و هر هفته میهمان کامپیوتر شما است، باید به دنبال رفع مشکل باشید. اما اگر چند ماه یک بار یا یکی دو بار در سال با آن روبرو می شوید، چندان نگران نباشد، حال کامپیوتر شما خوب است.